Wat is een kwartierstaat?
Een kwartierstaat is in generaties gerangschikte opgave van de wettige voorouders van een bepaald persoon. Deze persoon wordt de kwartierdrager of probant (ook wel proband of probandus) genoemd. De naam kwartierstaat is ontleend aan de vier kwartieren van een wapenschild, waarin men wel de wapens van de vier grootouders plaatste. Deze vier grootouders noemt men dan ook wel de vier kwartieren, een naam die dus is ontleend aan de heraldiek. Men noemt de generaties voorouders van de probandus ook wel parentelen.
Elke persoon in een kwartierstaat heeft een kwartiernummer.
Omdat in een kwartierstaat het overzicht staat van zowel de mannelijke als de vrouwelijke voorouders, verdubbeld het aantal personen per generatie.
Personen in een kwartierstaat worden meestal genummerd volgens het Kekule-systeem. Deze
Stephan Kekule von Stradonitz (1863-1933) was een Duits genealoog, geboren in Gent. Het nummersysteem werd echter in de 16e eeuw reeds gebruikt door Michael von Aitzing (1533-ca. 1593)
De hoofdpersoon of kwartierdrager, krijgt nummer 1. De vader krijgt nummer 2, moeder nummer 3, de vader van de vader nummer 4, etc. Het nummer van een vader van een persoon is af te leiden door het nummer van de persoon met 2 te vermenigvuldigen. Het nummer van de moeder is 1 hoger dan het nummer van de vader. Met uitzondering van de probant hebben alle mannen een even nummer, terwijl de vrouwen een oneven nummer hebben, namelijk die van hun man + 1.
Een kwartierstaat wordt meestal in een tekst weergegeven. Hierboven staat een grafisch overzicht.
Per voorouder wordt het kwartiernummer weergegeven, de zijn/haar naam, geboortedatum en plaats, datum en plaats van het huwelijk. De partner wordt apart weergegeven, want deze heeft een eigen kwartiernummer. Deze gegevens worden zoveel mogelijk als een doorlopende zin weergegeven, bijvoorbeeld:
2. A, geboren 1 januari 1900 te B, trouwt 1 januari 1920 te C met 3.
3. D, geboren 1 januari 1901.
Soms volgt daaronder een lijst met kinderen en hun geboortegegevens.
Naast de genoemde basisgegevens kunnen extra gegevens worden vermeld, zoals beroep, bezittingen, evt. wetsovertredingen en diverse anekdotes.
Met name in kwartierstaten waarbij de voorouders beperkt zijn tot een klein geografisch gebied, kan kwartierherhaling optreden. De kwartierherhaling treedt op als twee voorouders in de kwartierstaat van dezelfde voorouders blijken af te stammen, bijvoorbeeld bij het huwelijk van een neef met een nicht. Ook kan het onderzoek stoppen op een vondeling of onwettig kind, hetgeen tot kwartierverlies leidt. Bij kwartierherhaling wordt soms ook wel van kwartierverlies gesproken.
Wat veel mensen leuk vinden aan kwartierstaatonderzoek is, dat men allerlei familienamen tegenkomt, die uit grote delen van Nederland of daarbuiten kunnen komen. Dit in tegenstelling tot bijvoorbeeld een stamreeks, die over het algemeen beperkt is tot de eigen familienaam.
Hierbij een overzicht hoe een kwartierstaat is opgebouwd:
kwartier I = kwartierdrager (proband) = bijvoorbeeld jijzelf = volgnr 1
kwartier II = ouders van kwartierdrager = jouw ouders = volgnrs 2 + 3
kwartier III = grootouders van kwartierdrager (opa/oma A en B)= volgnrs 4 + 5 & 6 + 7
kwartier IVa = overgrootouders van proband van vaderszijde = volgnrs 8 + 9 & 10 + 11
kwartier IVb = overgrootouders van proband van moederszijde = volgnrs 12 + 13 & 14 + 15
kwartier Va = betovergrootouders van vaderszijde, 1e helft = volgnrs 16 + 17 & 18 + 19
kwartier Vb = betovergrootouders van vaderszijde, 2e helft = volgnrs 20 + 21 & 22 + 23
kwartier Vc = betovergrootouders van moederszijde, 1e helft = volgnrs 24 + 25 & 26 + 27
kwartier Vd = betovergrootouders van moederszijde, 2e helft = volgnrs 28 + 29 & 30 + 31
kwartier VIa = ouders van Va = volgnrs 32 + 33 & 34 + 35 & 36 + 37 & 38 + 39
kwartier VIb = ouders van Vb = volgnrs 40 + 41 & 42 + 43 & 44 + 45 & 46 + 47
kwartier VIc = ouders van Vc = volgnrs 48 + 49 & 50 + 51 & 52 + 53 & 54 + 55
kwartier VId = ouders van Vd = volgnrs 56 + 57 & 58 + 59 & 60 + 61 & 62 + 63
kwartier VIIa = ouders van VIa = volgnrs 64 t/m 79
kwartier VIIb = ouders van VIb = volgnrs 80 t/m 95
kwartier VIIc = ouders van VIc = volgnrs 96 t/m 111
kwartier VIId = ouders van VId = volgnrs 112 t/m 127
kwartier VIIIa = ouders van VIIa = volgnrs 128 t/m 159
kwartier VIIIb = ouders van VIIb = volgnrs 160 t/m 191
kwartier VIIIc = ouders van VIIc = volgnrs 192 t/m 223
kwartier VIIId = ouders van VIId = volgnrs 224 t/m 255
kwartier IXa = ouders van VIIIa = volgnrs 256 t/m 319
kwartier IXb = ouders van VIIIb = volgnrs 320 t/m 383
kwartier IXc = ouders van VIIIc = volgnrs 384 t/m 447
kwartier IXd = ouders van VIIId = volgnrs 448 t/m 511
kwartier X = ouders van IXa,b,c,d = volgnummers 512 t/m 1024
Enzovoorts...
Merk op dat een echtpaar (man en vrouw) dus even en oneven zijn genummerd. De enige uitzondering hierop is nr 1 (de proband).
De vadersreeks wordt gevormd door de volgnrs 2, 4, 8, 16, 32, 64, 128, 256 (= 8 generaties)
De moederreeks wordt gevormd door de volgrs 3, 6, 12, 24, 48, 96, 192, 384, etcetera..........
Al deze generaties kunnen (door een programma) als tekst geheel worden uitgeschreven (eventueel mét ooms & tantes en oudooms/tantes, die in principe niet tot bovengenoemde kwartieren behoren).
Genoemde kwartieren kunnen óók grafisch worden weergegeven.